Steps en siropen: onze bondgenoten op het gebied van gezondheid
Berkensap, een elixir met vele eigenschappen
Met zijn witte, met zwart gestreepte schors is de berk een boom die zeer aanwezig is in onze bossen. Maar dat niet alleen! Het sap van deze boom heeft ook een belangrijke plaats in de fytotherapie.
De berk is een van de weinige bomen waarvan het sap wordt gebruikt om kuren te maken. Berkensap, ook bekend als "berkenwater", is een van de meest doeltreffende natuurlijke geneeswijzen die er zijn. Het bevat kalium, calcium, zink, chroom, magnesium, natrium, selenium en diverse andere sporenelementen en mineralen. Dankzij deze samenstelling heeft de berk veel voordelen voor onze gezondheid.
De opname van berkensap in de Europese geneeskunde gaat vrij ver terug in de geschiedenis. Reeds in de Middeleeuwen werd het door apothekers gebruikt voor de behandeling van nierstenen. In de XXIIe eeuw gebruikte de heilige Hildegard van Bingen het ook om zweren te verlichten.
Tegenwoordig wordt berkensap in het voorjaar geoogst, in de maanden maart en april, omdat het dan in overvloed vloeit. In die tijd produceert een berkenboom inderdaad tussen 150 en 200 liter sap per dag, maar slechts een deel daarvan wordt opgevangen.
Berkensap, ja, maar niet alleen!
Alles is goed in de berkenboom!
In de fytotherapie is hij bekend om zijn vele therapeutische deugden en elk deel van de boom kan in de natuurgeneeskunde worden gebruikt.
De bladeren worden in de fytotherapie gebruikt om berkensap te maken, dat goed is voor de nieren, cellulitis en reuma.
De schors produceert een natuurlijke suiker die wordt gebruikt in kauwgom voor een gezond gebit.
De knoppen hebben drainerende en ontstekingsremmende eigenschappen die vergelijkbaar zijn met die van het sap.
Kittens zijn een endocrien tonicum dat onder meer nuttig is bij hyperthyreoïdie.
De worteltjes worden gemacereerd en gebruikt voor hun ontstekingsremmende en diuretische werking.
De etherische olie wordt gemaakt door distillatie van de schors en de takken. Het heeft krampstillende en ontstekingsremmende eigenschappen in geval van artritis, krampen en peesontsteking.
De voordelen van berkensap
Zoals hierboven uitgelegd is berkensap rijk aan mineralen, oligo-elementen (kalium, magnesium, ...) en ook aan actieve bestanddelen zoals salicylzuur en flavonoïden.
Al deze elementen geven het verschillende eigenschappen.
Afvoerkanaal
Remineraliserend
Ontgiftende
Afslanken
Anti-inflammatoire
Diureticum
Preventief tegen hart- en vaatziekten
Immuniteitsbooster
Regulator van de darmfunctie
De combinatie van berkensap en -knoppen
Voor nog meer voordelen kunnen knoppen in synergie met het berkensap worden toegevoegd. De verkregen synergie speelt dus een rol bij een groter aantal gezondheidsproblemen en biedt doeltreffender en krachtiger acties.
Syrups in gemmotherapie
In de farmacopee zijn siropen geneesmiddelen in de vorm van waterige en zoete vloeistoffen die werkzame bestanddelen bevatten. Maar er zijn ook andere vormen van stropen:
traditionele stropen verkregen uit granen, planten of bomen (gerststroop, bruine rijststroop, maïssiroop, agavesiroop...)
gearomatiseerde siropen die worden gebruikt in dranken en desserts. De stropen van deze tweede categorie zijn gemaakt van suiker en levensmiddelenadditieven.
Hoe worden siropen gemaakt?
Bij fytotherapie en gemmotherapie worden de siropen in verschillende fasen gemaakt.
1. Ontbinding
Na het oogsten van de planten die nodig zijn om de siroop te maken, worden de ingrediënten in zuiver water gelegd dat tot ongeveer 60°C wordt verwarmd.
2. Agitatie
Wanneer alle ingrediënten in het water zijn gedaan, wordt het mengsel geroerd tot alle ingrediënten zijn opgelost. Als geen van de elementen bijzonder gevoelig is voor warmte, kan het roerwerk met verwarming worden uitgevoerd om het proces te versnellen.
3. Toevoeging van suiker
Suiker is een ingrediënt dat de oplosbaarheid van de oplossing vermindert. Daarom wordt het alleen aan de afgekolfde oplossing toegevoegd. Suiker kan worden toegevoegd in de vorm van honing, rietsuiker of zoetstoffen naar keuze. Pas na de toevoeging van dit ingrediënt wordt het extract "siroop" genoemd.
4. Filtratie en afwerking
De resulterende siroop wordt vervolgens gefiltreerd en afgekoeld. Soms kunnen op het laatste moment nog wat ingrediënten worden toegevoegd, zoals essentiële oliën. Deze zijn zeer nuttig om de siroop te conserveren en tegelijk extra actieve bestanddelen te leveren.
Tenslotte wordt zuiver water toegevoegd zodat de siroop de gewenste massa en het gewenste volume bereikt.